Καρτεσιανή σονάτα και άλλες νουβέλες - William H. Gass

 

Τώρα αν σας πω ότι ο Γκας είναι απ’ τους αγαπημένους μου συγγραφείς κι ότι το ‘Τούνελ’ (ό,τι έχω καταλάβει απ' την ανάγνωσή του) είναι ένα απ’ τα αγαπημένα μου βιβλία μπορεί και να με περάσετε για τρελό. Μπορεί και να ’μαι.

Αλλά μ’ αρέσει ο Γκας, και βέβαια έσπευσα να πάρω την ‘Καρτεσιανή σονάτα και άλλες νουβέλες’ σε μετάφραση του Αποστόλη Πρίτσα, πρώτον γιατί ήθελα πάρα πολύ να διαβάσω κάτι ακόμα δικό του και δεύτερον γιατί ήθελα να δω αν ήταν μια ή σχεδόν μια απ' τα ίδια σε σχέση με το ‘Τούνελ’.

Σχεδόν θα έλεγα, απ’ την άποψη του τρόπου γραφής, την πυκνότητα, τη συγγραφική δεινότητα, την ευρυμάθεια, την ικανότητα να κάνει ό,τι θέλει με τις λέξεις, τη δομή και το περιεχόμενο. Ναι, ό,τι θέλει μπορεί να κάνει ο Γκας, κι αυτό μερικές φορές μπορεί να γυρίζει μπούμερανγκ στο συγγραφέα κάνοντας το έργο του τόσο πολύπλοκο, δυσνόητο, στριφνό με αποτέλεσμα αν απωθήσει τον αναγνώστη. Σε ό,τι αφορά τα δικά μου γούστα ο Γκας κινείται στα όρια και λίγο πάνω από αυτά. Μου αρκεί, με συναρπάζει, με δυσκολεύει, ενίοτε με εκνευρίζει, εν τέλει με γοητεύει! Και υποκλίνομαι.

Σαφώς και η ‘Καρτεσιανή σονάτα και άλλες νουβέλες’ είναι ένα πιο βατό, αν θέλετε, βιβλίο, κατάλληλο για μια εισαγωγή στον κόσμο του Γκας έτσι ώστε να αποφασίσετε μετά αν επιθυμείτε να διαβάσετε και το ‘Τούνελ’. Δεν ξέρω ποια από τις 4 νουβέλες μου άρεσε περισσότερο κι αυτό επειδή είναι εντελώς διαφορετικές. Ίσως το ‘Η Έμμα μπαίνει σε μια πρόταση της Ελίζαμπεθ Μπίσοπ’ που ασχολείται με την ποίηση της Μπίσοπ, όχι, δεν έχω διαβάσει, όπου ο Γκας μπαινοβγαίνει από τους στοίχους στον πεζό λόγο και τανάπαλιν.

Και τούμπαλιν, χατίρια δε χαλάμε. Ψάχτε το για τις υπόλοιπες. Δε θα τα γράφουμε κι όλα εδώ.

Οι νουβέλες του Γκας είναι κείμενα τα οποία σε πολλά σημεία θα ξαναδιαβάσετε άλλοτε γιατί μείνατε με το στόμα ανοιχτό και άλλοτε γιατί δεν καταλάβατε τι ακριβώς έλεγε ο ποιητ ... συγνώμη ο συγγραφέας, οπότε θέλει υπομονή και ενίοτε επιμονή. Θα ανταμειφθείτε στο έπακρο όμως ή απλώς θα αποφανθείτε ότι δεν είναι του γούστου σας.

Θα σας έχει βοηθήσει, ενδεχομένως, και η κατατοπιστι-κότατη εισαγωγή του Κώστα Καλτσά, ο οποίος μας δίνει μια ερμηνεία για το τι κρύβεται πίσω από κάθε νουβέλα, επισημαίνοντας όμως ότι ο εκάστοτε αναγνώστης μπορεί να εκλάβει το περιεχόμενό τους σύμφωνα με τη δική του αντίληψη. Αυτό θα μου πείτε συμβαίνει πάντα. Ε, τέλος πάντων, τι θέλετε κι εσείς τώρα, αφού το ’γραψε, το ’πα κι εγώ.

Εννοείται προτεινόμενο αν και σχετικά δύσκολο. Όπως σχετική για τον καθένα είναι και η γνώμη του άλλου.

Καλά μπάνια.

Μάλλον θα επανέλθω, πλατσουρίστε όμως.