Αναμνήσεις ενός αντισημίτη - Gregor Von Rezzori

 

Έφτασε κι η τελευταία μέρα του 23 κι έτσι όπως ήρθαν τα πράγματα κι η τελευταία ανάρτηση για ένα βιβλίο που τέλειωσα μόλις χθες. Μου πήρε σχεδόν όλο τον μήνα, όχι επειδή με δυσκόλεψε ή το βαριόμουν. Κάθε άλλο. Παραδοσιακά όμως τον Δεκέμβριο όλα πάνε λίγο ή πολύ πίσω. Διάβασμα, γράψιμο, δουλειές … Λες και κάθε φορά θέλω να βάλω φρένο στον χρόνο που φεύγει, να καθυστερήσω την αλλαγή. Αν και μόνο αλλαγή δεν είναι, τι είναι ο χρόνος εξάλλου, δική μας εφεύρεση. Δεν αλλάζει, εμείς τον αλλάζουμε.

Αλλά αυτά τα ξέρετε. Αυτό που ίσως να μην γνωρίζετε είναι τις ‘Αναμνήσεις ενός αντισημίτη’ σε μετάφραση Μαργαρίτας Ζαχαριάδου, ένα βιβλίο χωρισμένο σε πέντε μέρη, ουσιαστικά ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε το 2020 απ’ τις εκδόσεις Δώμα κι έκτοτε, λίγο μετά την κυκλοφορία του, αγοράστηκε και ξέμεινε σε κάποιο ράφι της βιβλιοθήκης μου. Ένα ακόμα βιβλίο που ξεχάστηκε για κανέναν άλλο λόγο, παρά για το ότι ξεχάστηκε!

Ο αφηγητής του μυθιστορήματος είναι γόνος μιας παρηκμασμένης αριστοκρατικής οικογένειας  ο οποίος γεννιέται στην Μπουκοβίνα, επηρεάζεται απ’ τις αντισημιτικές πεποιθήσεις του περιβάλλοντός του αλλά ζει με τους Εβραίους εκεί, στη Βιέννη, το Βουκουρέστι, εν πολλοίς αποστασιοποιημένος, αποκτώντας φίλους και ερωμένες - ακόμα και η δεύτερη απ’ τις τρεις γυναίκες του είναι Εβραία - παρόλο που πάντα υπάρχει μέσα του φωλιασμένη η προκατάληψη απέναντί τους. Ο ήρωας δεν θα γίνει ποτέ φανατικός εθνικιστής, ούτε ναζιστής. Η εσωτερική σύγκρουση δεν τον αποτρέπει απ’ το να τους αποδέχεται, να αξιολογεί νηφάλια τις καταστάσεις που προκύπτουν μέσα από τις σχέσεις του, εκλογικεύοντας κάποιες φορές το μίσος που υπάρχει απέναντί τους και άλλοτε παίρνοντας ξεκάθαρα θέση υπέρ τους.

Θα έλεγα ότι δεν θυμάμαι να έχω συναντήσει άλλο μυθιστόρημα μ’ αυτή την οπτική: Στο βιβλίο του Ρετσόρι ο αναγνώστης παρατηρεί έναν αντισημίτη ο οποίος επιλέγει να βιώνει από κάποια απόσταση ό,τι διαδραματίζεται στην Ευρώπη του 20 αιώνα, απ’ το τέλος του πρώτου πολέμου μέχρι το τέλος της δεκαετίας του εβδομήντα – αν και στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου αναφέρεται στην περίοδο 1920-1960. Σαφώς προτεινόμενο!

Καλά διαβάσματα για το 2024!