Η κρύπτη των Καπουτσίνων - Joseph Roth

 

To Εμβατήριο του Ραντέτσκυ είναι από τα βιβλία που δύσκολα ξεχνάς. Εγώ τουλάχιστον. Που ξεχνάω κι εύκολα. Τούτο δω λοιπόν είναι κατά κάποιο τρόπο η συνέχεια. Επειδή όμως πάει καιρός που διάβασα το πρώτο,  ανακάλυψα: πρώτον, ότι δεν το θυμάμαι και τόσο καλά και δεύτερον ότι δεν χρειάστηκε να ανατρέξω σε εκείνο αφού η Κρύπτη κάλλιστα μπορεί να διαβαστεί ως ένα και αυτοτελές έργο. Και τι έργο! Δεν σας κρύβω ότι στον Ροτ έχω αδυναμία όπως και στον φίλο του τον Zweig.

Στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα παρακολουθούμε την αποσύνθεση της Αυστρο-Ουγγρικής αυτοκρατορίας μέσα από την νοσταλγική ματιά του Σέρβους, του ήρωα που σχετίζεται με τους Τρόττα (βλ. Ραντέτσκυ), ενός γόνου αριστοκρατικής οικογένειας που ρίχνεται στον πόλεμο έχοντας περάσει το τελευταίο διάστημα πριν από αυτόν με τον ξάδερφό του Μπράνκο κι έναν Εβραίο αμαξά. Ο Σέρβους προτιμά την παρέα αυτών από εκείνη των μέχρι πρότινος εύπορων φίλων του. Η διαφοροποίηση αυτή θα τον οδηγήσει στο να αναζητήσει τους ταπεινούς του φίλους και μετά την έναρξη του πολέμου.

Ο Ροτ περιγράφει τη μετάβαση από την προπολεμική στην μεταπολεμική περίοδο σε ένα μικρό σε έκταση βιβλίο συμπυκνώνοντας τις αλλαγές στην κοινωνία και στον μικρόκοσμο του ήρωα έχοντας σαν φόντο την νοσταλγία για τα μεγαλεία του πρόσφατου παρελθόντος.

Τελειώνοντας το βιβλίο έμεινα με την αίσθηση ότι αυτό θα μπορούσε να είναι ο προθάλαμος για την ανάγνωση του Εμβατηρίου και όχι το αντίθετο. Σου παίζει παιχνίδια το μυαλό. Ίσως και η μνήμη. Μπορεί κι η ζέστη …