Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο, 'Η φυλακισμένη' - Marcel Proust

‘Ο Έρωτας είναι ο χώρος και ο χρόνος κάτω από την επήρεια της καρδιάς’. Διαβάζεις μια πρόταση και κάθεσαι να την σκεφτείς, να την θαυμάσεις, να αναρωτηθείς. Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει συχνά στις σελίδες του πέμπτου τόμου αλλά και των υπολοίπων που έχω διαβάσει του ‘Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο’. Πως μπορείς να γράψεις κάτι για ένα κλασικό συγγραφέα και  να μην φανείς ‘λίγος’;  Πόσο διαφορετικό είναι όταν ξεκινάς να διαβάσεις ένα σπουδαίο λογοτεχνικό έργο έχοντας κατά νου αυτό ακριβώς, δηλαδή την σπουδαιότητα του, αυτά που έχεις διαβάσει, αυτά που σου έχουν πει άλλοι που το έχουν διαβάσει, στοιχεία για τον συγγραφέα, την ζωή του, το έργο του … Και μπορεί να έρθει η στιγμή που θα θελήσεις να πείσεις τον εαυτό σου ότι σου αρέσει γιατί θα ντρέπεσαι να παραδεχθείς πως κάτι τέτοιο τελικά δεν συμβαίνει. Δεν ξέρω τι καταλαβαίνω από τα κείμενα του Προύστ. Αν είναι λίγα, πολλά, σωστά ή λάθος. Για μένα είναι όμως αρκετά για να με κάνουν να το αντιλαμβάνομαι σαν ένα έργο τέχνης.  Σαν ένα επίμονο φλερτάρισμα του συγγραφέα με την υπέρβαση όπως αυτό που διέκρινα πριν από πολλά χρόνια μπροστά σε πίνακες του Goya ή κάποια άλλη στιγμή στις σονάτες του Μπετόβεν. Το πώς αντιλαμβάνεται κανείς την υπέρβαση είναι κάτι που δεν εξηγείται εύκολα με λόγια. Αν θα χρειαζόταν να το κάνω με λίγα λόγια κινδυνεύοντας να φανώ ‘πεζός’, θα έλεγα ότι είναι κάτι που υπάρχει πίσω από την εντύπωση που μας δίνει αυτό που διαβάζουμε, ακούμε, παρακολουθούμε εν τέλει αντιλαμβανόμαστε μέσα από την Τέχνη. Σε ότι αφορά τον Προύστ φαίνεται να είναι αυτοσκοπός. Αυτά που διαδραματίζονται συνήθως είναι ελάχιστα. Πιο πολύ διαφαίνονται οι σκέψεις και ο τρόπος που περνάνε αυτές στο χαρτί σαν να θέλουν να αποκαλύψουν δυο και τρεις ερμηνείες, δυο και τρεις εικόνες διαφορετικές που καταλήγουν σε ένα συμπέρασμα η ανάλυση του οποίου μπορεί να διαρκέσει σελίδες ολόκληρες. Οι προτάσεις του Προυστ γεμίζουν πολλές φορές ολόκληρες παραγράφους και είναι γραμμένες με τέτοιο τρόπο που χρειάζονται πολλαπλές αναγνώσεις. Και όλο αυτό γιατί; μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος. Δεν θα μπορούσε να ειπωθεί κι αλλιώς; Γιατί θα πρέπει να διαβάζει κανείς τον Προύστ σαν να τον μελετάει; Θα έλεγα ότι η δυσκολία που μου προκαλεί είναι μεγάλο μέρος της γοητείας του. Ναι, δεν μπορώ  να διαβάζω τα κείμενα του και να είμαι κουρασμένος ή νυσταγμένος ή να υπάρχει φασαρία γύρω μου. Όπως δεν είναι δυνατόν να διαβάσω πολλές σελίδες και για πολλή ώρα. Αισθάνομαι ότι υπερφορτώνεται το μυαλό μου και δεν αφομοιώνω την ομορφιά της διαδικασίας. Και κάτι άλλο πολύ σημαντικό που μου συμβαίνει τόσο έντονα μονάχα με αυτόν τον συγγραφέα. Αισθάνομαι ότι παίρνω μαθήματα λογοτεχνίας, ότι παρακολουθώ το καλύτερο σεμινάριο κι ας μην μπορώ να πάρω απαντήσεις απ’ τον δάσκαλο μου. . .

Περίληψη του πέμπτου τόμου:

Στον 5ο τόμο ο αφηγητής ( ο ίδιος ο Προύστ) έχει επιστρέψει από το Παρίσι με την Αλμπερτίν, την οποία αποφασίζει να περιορίσει στο πατρικό του, όσο οι γονείς του απουσιάζουν. Θέλει να την ελέγχει, έστω κι αν δεν έχει αποφασίσει ακόμη αν θα την παντρευτεί. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου εκτυλίσσεται στο διαμέρισμα όπου μέσα απ' τον έρωτα, την ζήλια και την φιλία παρακολουθούμε την σχέση τους.

002-012-2012