Οι Υπνοβάτες: Μια τριλογία - Hermann Broch

 

Δύσκολο για μένα να χωρέσω στις λίγες αράδες που συνήθως γράφω τις εντυπώσεις από ένα τόσο ιδιαίτερο βιβλίο. 'Οι Υπνοβάτες' του Broch σε εξαιρετική μετάφραση της Σοφίας Αυγερινού, είναι μια τριλογία, ένα απ' τα πιο σημαντικά βιβλία του εικοστού αιώνα και με έναν τόσο βαρύ τίτλο σίγουρα ένα απ' τα βιβλία που ήθελα διακαώς να διαβάσω.

Και όλα θα πήγαιναν καλά και ωραία, και δύσκολα, σχετικά δύσκολα, αν το βιβλίο του Broch είχε δυο μέρη και δεν ακολουθούσε ένα τρίτο που όσο και να θέλησα να το αγαπήσω, δεν τα κατάφερα. Και στέκομαι περισσότερο σ' αυτό μια και δεν είναι ένα κομμάτι της τριλογίας που μπορείς να παραλείψεις. Η ιστορία του Φον Πάσενοβ, ενός ρομαντικού παλιομοδίτη άντρα που προσπαθεί να δικαιολογήσει στον εαυτό του μια σχέση με μιας κατώτερης κοινωνικής θέσης γυναίκα (1ο μέρος), και του Ές, ενός λογιστή που απολύεται και αναζητά επιχειρηματικές λύσεις προκειμένου να ορθοποδήσει (2ο μέρος), τα 2 αυτά μέρη συγκλίνουν με το τρίτο όπου συναντάμε τους δυο αυτούς ήρωες καθώς και τον Χούγκεναου, έναν άντρα χαμηλής ηθικής στάθμης, έναν οπορτουνιστή που προσπαθεί να επιβιώσει μέσα από τις στάχτες του πολέμου.

Ωραία θα πείτε. Και πού ήταν το πρόβλημα; Το πρόβλημα για μένα σ' αυτό το τρίτο μέρος είναι οι εκτενέστατες φιλοσοφικές αναλύσεις του Broch περί ορθολογισμού και ανορθολογισμού, αξιών, αξιακών συστημάτων, θρησκείας: προτεσταντισμού, καθολικισμού, κλπ, κλπ - αναλύσεις σχετικές με τις ανησυχίες του συγγραφέα μια και ζούσε σε μια μεταβατική περίοδο στην ιστορία της Ευρώπης, την οποία προφανώς ήθελε να βάλει κάτω απ' το δικό του μικροσκόπιο. Οι αναλύσεις αυτές όμως ήταν για μένα κουραστικές, με ώθησαν στο να παρεμβάλλω αναγνώσεις άλλων βιβλίων για να μπορώ να επανέρχομαι και να τις διαβάζω και εν τέλει μου στέρησαν ένα μέρος απ' την αναγνωστική απόλαυση αυτού του έργου.

Δεν θα έλεγα ότι δεν άξιζε τον κόπο. Γιατί τα δυο πρώτα μέρη καθώς και τμήματα του τρίτου ήταν πραγματικά εξαιρετικά. Αλλά δε σας κρύβω ότι κουράστηκα αρκετά για να το ολοκληρώσω. Νομίζω ότι το τρίτο μέρος από μόνο του θα μπορούσε να ήταν το μισό. Μπορείτε να πέσετε να με φάτε. Εξάλλου είμαι αρκετά γλυκός!